Sözlük anlamı ile temizleyici demektir. Bulunduğu ortamdaki kullanılmış havanın temizlenmesi amacıyla kullanılan elektrikle çalışan bir alettir. Aspiratörlerin halk arasında bilinen diğer adı da fandır. Aspiratörler (fanlar) özelliklerine göre ikiye ayrılır.
Emiş (dönüş) Fanı: Bu fan, ortamdaki havayı emdiğinden aspiratör olarak adlandırılır.
Üfleme (besleme) Fanı: Bu fan, ortamdaki havanın yenilenmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır.
Fanın hareketli elemanı olan çarkı, hava üzerinde iş yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın türüne bağlıdır. Emiş (dönüş) fanı kullanımı, küçük sistemlerde isteğe bağlıdır; iç – dış hava karışımı ile çalışılan, sistemlerde ise gereklidir. Sabit egzoz sistemlerinin (örneğin tuvalet aspiratörleri gibi) etkisini karşılamak ve iklimlendirilen mahalde bir artı basınç oluşturmak için emiş fanları, veriş fanlarından biraz daha küçük debi ile çalışırlar. Egzoz fanı, iç – dış hava karışımı ile çalışılan, ancak, emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur ve alınan dış hava kadar dönüş havasının egzoz edilmesini sağlar. Bu hava temizleme işlemi; ortamdaki kullanılmış havanın dışarıya atılması şeklinde ya da aspiratörün çıkışına bir karbon filtre konularak havanın temizlenmesi sağlanıp havanın tekrar ortama verilmesi şeklindedir.
İyi bir aspiratörün özelliklerinden genel olarak bahsedecek olursak gürültüsüz çalışmalı çok ses yapmamalı, dış etkenlere karşı sağlam olmalı, temizlemesi kolay ve pratik olmalı, elektrik bağlantıları iyi yalıtılmış olmalı. montajı ve takılıp sökülmesi kolay ama aynı zamanda güvenli olmalı. kullanımı karışık olmalıdır.
Aspiratör (Fan) Kullanımında Dikkat edilmesi gereken bazı şeyler vardır. Dış ortamlara veya doğrudan dış ortama açılan, yağmur alabilecek yerlere monte edilmemelidir.
Aspiratörün bağlanacağı bacanın çapı fan çıkış ağzından küçük olmamalı, baca daha sonra daralmamalıdır. Aksi halde fan verimli çalışmayabilir.
Alevli hiçbir yiyecek aspiratör altında pişirilmemelidir.
